רוח צפונית

דברי האוצרת: 

יש משהו טקסי בתערוכה המוצגת לפניכם. משהו שמאני. בין אם זה אובייקט ובין אם זו פעולה, בעבודות המוצגות יש תחושה של כמו לפני או אחרי התרחשות היסטורית, מיסטית, דתית, אפילו פגאנית.

העבודות הן הד או להפך, בשורה של אירוע משמעותי – רגע מכונן. 

ותכליתן של היצירות הוא להעיר, לרגש, לייצג ,לנבא. או אולי להזהיר? אני לא יודעת מאיזה כיוון באה הרוח, אבל משהו לא רגוע קורה בחלל.

שומעים את תקתוק השעון, אך יחד עם זאת קיפאון של הרגע. התקופה הנוכחית מציבה את האירוע ההיסטורי החריג והצורם כמציאות, כהווה. אירוע מהסוג שאנחנו חווים היום, מחלק את ציר הזמן שלנו ל"לפני ואחרי", ופתאום השהייה הממושכת בתוך האירוע, בין העתיד לבין העבר, מזמנת התבוננות אחרת על יצירתם של האמנים המציגים. 

עבודותיהם של ארבעה אמנים מהגליל המערבי משמשות כאובייקט מעבר, חומר להתמודדות עם הלא-ידוע ועם מה שאבד. 

הבתים/ספרים של ז'אק ז'אנו מזדקפים ממעמקי ההיסטוריה, רדופי גורל. פליטי תרבות, במסע אין סופי, בתים/ יצורים שאורזים מזוודות ושקים ושטים או מתגלגלים בחיפושים אחר נוף אחר, terra incognita, בידיעה מובנת שהרוח תשתנה, תתחזק ושוב תדחוף החוצה.

עבודותיה של בתיה מרגלית הולכות על הגבול הדק, כאילו מחפשות להישבר. לא כמעשה הרואי, אלא כסוג של בדיקה עצמית שקטה. 

כמה דק יכול להיות צוואר ועדיין להחזיק את הראש? 

כמה שברירי אתה יכול להיות ועדיין לחיות? 

הזכוכית הדקה והשבירה עלולה לפצוע לעומק, מזכוכית לדם הדרך קצרה. המצב הפגיע והשברירי מקבל עוצמה חותכת, דווקא משום שברירותו. בתיה לוקחת את החומר הכי שביר ומביאה אותו עד הקצה: הדימוי משני לחומר, החומר נמתח עד הצליל הכי גבוה וקופא בתנועה.

הפסלונים הזהירים של אלון גיל מביאים איתם את עולם פסלי הנוי הסלוניים וגם מתריסים נגדו. המזבח הפגאני של גיל מעלה באוב סצנות שגורמות לבובות הפורצלן להתהפך בקברן הבורגני.

העולם השתנה: הרומנטי מחשיד, הנאיביות נגועה בציניות, התמימות מנוצלת. כד הקבורה מלא באפר, העורב לא מבשר טובות ואל תחפשו מטבעות במזרקה בין רגלי החמור.

העבודות של לילי פורן הן כמו פנינים שחורות. אחת אחת. ממעמקי נפשה היא מוציאה אותן ומרכיבה מהן שרשרת זיכרונות וגעגועים, פחדים ותשוקות, חלומות ושברם. כותבת גליה בר-אור על עבודותיה של פורן שהוצגו במשכן לאמנות בעין-חרוד: "בעבודתה לילי פורן שואבת איכויות מהפולקלור והארכיאולוגיה, בעומק עבודתה מוטמעים מחוזות פרטיים, עולם אלטרנטיבי טעון בפנטזיה, שמגלם כוח וחרדה בחומרים ובצירופיהם הבלתי נדלים. האובייקטים הקטנים הללו, בכוחות שהם מגלמים, מעלים על הדעת חפצי פולחן או אתרים שלהם מיוחסות יכולות רוחניות."

אני מבקשת לעצור כאן ומפנה אתכם לטקסט של לילי, פנינה בפני עצמה.

אסיה דובלין

كلمات أمين المعرض:

هناك طقسٌّ معيّن يُميّز المعرَض الذي أمامكم. شيءٌ شامانيّ ساحر. حتى لو كان المَعروض غرضًا أو عمليّةً ما، تنطوي الأعمالُ المعروضةُ على شعورٍ كما لو أنك تقف أمام حدثٍ تاريخيّ، صوفيّ، دينيّ. بل حتّى وثنيّ.

تُعتبر هذه الأعمالُ بمثابة صدًى، بل بمثابة لحظةٍ حاسمةٍ تُعقِبُ حدثًا هامًّا.

تهدفُ الأعمالُ الإبداعيّة إلى تحفيز اليقظة، المشاعر، التمثيل والتنبؤ. أو ربما التحذير؟ لستُ أعرفُ من أيّة جهةٍ تهبُّ الريح، ولكن هناك شيءٌ غير ثابتٍ يجري في الفضاء.

نسمعُ تكتكة الساعة، ولكن مع ذلك نسمع ركودَ اللحظة. الفترة الرّاهنة تضع الحدث التاريخيّ الاستثنائيّ والمختلف بوصفه واقعًا، حاضرًا. إنّ حدثًا كالذي نختبره اليوم يُقسّم محوَرَنا الزمنيّ إلى "قبل وبعد"، وفجأةً يستدعي المكوثُ المتواصل داخل الحدث، بين المستقبل والماضي، معاينةً مختلفةً لإبداعات الحِرَفيّين العارِضين.

تُستعمل أعمال أربعة حِرَفيّين من الجليل الغربيّ كغرض انتقالي، كمادّة للتعامل مع المجهول ومع الضائع.

تنتصبُ منازلُ/كتبُ جاك جانو من أعماق التاريخ لتلاحقَ مصيرَها. لاجئون ثقافيّون، في رحلةٍ لا تنتهي، منازل/كائنات تحزم أمتعتها وتشردُ أو تتنقّل في بحثها عن منظرٍ آخر، terra incognita، مع معرفٍ واضحةً بأنّ الريحَ ستتغيّر، ستصبحُ أقوى وستدفعهم، من جديدٍ، إلى الخارج.

أعمال باتيا مرجاليت تحاذي الحدّ الرفيع. كأنها تبحث عن انكسارها. ليس كعمل بطوليّ، بل كنوعٍ من الفحص الذاتيّ الهادئ.

إلى أيّ حدٍّ يمكن أن يكون العنق رفيعًا ويبقى قادرًا على حمل الرأس؟

إلى أيّ حدٍّ يمكن أن تكون هَشًّا وتبقى قادرًا على الحياة؟

الزجاج الرفيعُ والهَشّ يمكن أن يجرحَ عميقًا، الطريق من الزجاج إلى الدم قصيرة. الوضع الضعيفُ والهَشّ يحصل على قوّة قاطِعة، خصوصًا بسبب هشاشته. تأخذ باتيا المادّة الأكثر هشاشةً وتدفعها إلى أقصى الدرجات: الصورةُ تأتي بعدَ المادّة، والمادّة تُمَدُّ إلى النغمة الأعلى وتتجمّد أثناء الحركة.

التماثيل الدقيقة لألون جيل تجلبُ معها عالمَ تماثيل الزينة في غرف الصالون وتتحداها. المذبح الوثني لجيل يجلبُ معه مَشاهد تتقلب فيها الدمى الخزفيّة في قبرها البرجوازيّ. 

تغيّر العالَم: الرومانسيّ مثير للريبة، السذاجة مُغمّسة بالسُّخرية، البراءَة مُستغلَّة. غرفة الدفن مليئة بالرماد، الغراب لا يُبشّر بالخير ولا تبحثوا عن عملاتٍ نقديّة في نافورةٍ بين رجليّ الحمار.

أعمال ليلي بوران هي بمثابة للآلئ سوداء. واحدةً واحدة. من أعماق نفسها، تُخرجُ هذه اللآلئ وتصنع منها سلسلة ذكرياتٍ واشتياقاتٍ، مَخاوف وأشواق، أحلام وانكساراتها. تكتب جيلا بار-أور عن أعمال بوران التي عُرِضَت في بناية الفنون بعين-حرود: "في عمليها، تستلهمُ ليلي بوران جودةً من الفلكلور والأثريّات، في عُمق عملها مغروسةٌ مساحاتٌ شخصيّة، عالمٌ بديلٌ مُفعمٌ بالفانتازيا، يُجسّد القوّة والقلق في موادٍّ وفي جمعها الذي لا يَنضُب. هذه الأغراض الصغيرة، من خلال القوى التي تُجسّدها، تستدعي إلى الأذهانِ أغراضَ طائفةٍ دينيّةٍ أو مواقعَ تُنسَب إليها قُدراتٌ روحانيّة." 

سأتوقف هنا وأوجّهكم إلى نَصّ ليلي، لؤلؤةٌ بحدّ ذاتها.

آسيا دوبلين